Зар сурталчилгааны хууль

Хуулиар хориглосон зар сурталчилгаа 

Харилцагчдын мэдлэгийн санд зориулав

-Телевизийн сувгаар танилцах болон гэр бүл зуучлахтай холбоотой аливаа зар сурталчилгааг 23 цагаас хойш түгээх

-Садар самуунд уруу татсан тэр дундаа биеэ үнэлэхийг болон биеэ үнэлэхийг зохион байгуулсан шинжтэй аливаа зар сурталчилгаа түгээх. Үүнд ТВ чатын болон иргэд шууд мессеж бичих замаар эфирээр цацагдах, сонинд нийтлэгдэх бүх бичгэн болон дүрст зар сурталчилгаа хамаарна. Сэдэв нь:

• Санхүүгийн дэмжлэг туслалцаа авах, өгөх
• Зочид буудалд ирэхийг урих, шөнийн цагаар уулзахыг санал болгох
• Нас, хүйс, царай, нуруу, биеийн хэлбэр галбир зааж уулзах, наргих
• Бусад

-Этилийн спиртийг 18 хувиас дээш агуулсан бүх төрлийн согтууруулах ундааг аливаа хэлбэрээр сурталчлах /ил болон далд бүх хэлбэрээр/

-Этилийн спиртийг 18 хувиас доош агуулсан бүх төрлийн согтууруулах ундааг хуулинд заасан хугацаа, нөхцлөөс өөрөөр сурталчлах /тухайлбал, дарс, шар айраг, шимийн архины зар сурталчилгаа нь согтууруулах ундааны хэрэглээг уриалсан шинжтэй байж болохгүй. Уг зар сурталчилгаанд "Хэтрүүлэн хэрэглэх нь таны эрүүл мэндэд хортой” гэсэн санамж анхааруулгыг заавал хэрэглэнэ” гэж заасныг зөрчихгүй байх/

-Тамхийг аливаа хэлбэрээр сурталчлах /ил болон далд бүх хэлбэрээр/

-Нэн ховор, ховор, зэрлэг ан амьтныг амьдаар болон тэдгээрийн эд эрхтэн, түүхий эд бүтээгдэхүүнийг худалдан борлуулах болон худалдаж авахтай холбоотой зар сурталчилгаа. Үүнд:

• Цөөвөр чоно
• Цоохор ирвэс
• Голын халиу
• Мазаалай баавгай
• Тахь адуу
• Хавтгай тэмээ
• Баданги
• Хүдэр
• Цаа буга
• Шивэр хандгай
• Монгол бөхөн
• Азийн минж
• Хун
• Гургуул
• Тогоруу
• Тоодог
• Хотон
• Цахлай
• Хилим
• Зантахай загас
• Шар үнэг
• Хярс үнэг
• Хүрэн баавгай
• Халздай дорго
• Монгол тарвага гэх мэт

-Эм, эмийн зүйлсийн хориглосон зар сурталчилгаа. Үүнд:

• Улсын бүртгэлд бүртгэгдээгүй эм
• Зөвхөн эмнэлгийн нөхцөлд хэрэглэх эмийг эмийн сан бусад нөхцөлд борлуулахаар сурталчлах
• Тухайн эмийн гаж үйлчлэл, хориглох заалтыг нуун далдлахаар сурталчлах
• Эмийн ерөнхий нэршилгүй зөвхөн худалдааны нэршлээр сурталчлах
• Эмнэлгийн үйлчилгээний талаар магтсан, үйлчлүүлэхийг уриалсан сурталчилгаа явуулах

-Хүүхдэд зориулсан хууль бус, ёс бус, зүй бус, бодитой үнэн биш зар сурталчилгаа. Үүнд:

• Садар самуун
• Хүчирхийлэл
• Алан хядлага
• Хууран мэхлэх
• Өөрийг нь бусад хүүхэдтэй харьцуулах
• Хүүхдийн хүмүүжилд сөргөөр нөлөөлж болох үйлдэл
• Айлгах
• Ятгах
• Аюултай байдалд дүрслэх
• Бусад

-Тусгай зөвшөөрөл аваагүй тохиолдолд тусгай зөвшөөрөлтэй эрхлэх аж ахуйн үйл ажиллагаатай холбоотой аливаа зар сурталчилгаа. Үүнд:

• Гадаадад ажиллах хүч гаргах, гадаадаас ажиллах хүч авах, хөдөлмөр эрхлүүлэх талаар иргэдэд зуучлах үйлчилгээ эрхлэх зөвшөөрөл
• Сүүн бүтээгдэхүүнээр үйлдвэрлэсэн шимийн архинаас бусад согтууруулах ундаа импортлох
• Тамхи импортлон худалдах
• Эмийн сан, эм үйлдвэрлэх, протез үйлдвэрлэх
• Эмийн талаар урьдчилан баталгаа гаргах
• Биологийн идэвхт бүтээгдэхүүнийг худалдан борлуулах
• Гадаадын хөрөнгө оруулалттай эмнэлэг, гоо сайхны мэс ажилбар хийх болон гадаад дотоодын эмнэлэг, гоо сайхны газар эмчилгээний гоо заслын үйлчилгээ эрхлэх
• Дээд зэрэглэлийн зочид буудалд ирж үйлчлүүлэхийг уриалсан сурталчилгаа
• Эмнэлгийн тусламж үзүүлэх бүх төрлийн үйлчилгээ /төрийн болон хувийн хэвшлийн/
• Эрүүл мэндийн байгууллага мэргэжлийн үйл ажиллагаа явуулах

-Төрийн эрх бүхий байгууллагын чиг үүрэгт хамаарах үйлчилгээ, үйл ажиллагааг бусад этгээд үзүүлэх тухай зар сурталчилгаа. Үүнд:

• Газар өмчлөх, зөвшөөрөлгүй газрын зарах зар
• Диплом худалдах, худалдан авах
• Төрсний гэрчилгээ гаргуулах, гаргах
• Жолооны үнэмлэх гаргуулах, гаргах
• Хил гаргах, давуулах
• Ойн сан бүхий газар болон цэвэр усны нөөцийн ойролцоо газар зарах
• Олон шатлалт маркетинг буюу пирамид тогтолцооны замаар хууран мэхэлж ашиг олох зорилготой зар сурталчилгаа
• Бусад

-Гадаад улс, түүний эрх бүхий байгууллагын онцгой эрхэд хамаарах үйлчилгээ, үйл ажиллагааг бусад этгээд үзүүлэх тухай зар сурталчилгаа. Үүнд:

• Виз гаргах, гаргуулах
• Виз гаргахад зуучлах, зуучлуулах
• Тэтгэлэг сургалтанд баталгаатай хамрагдах, хамруулах хүсэлт
• Бусад

Хууль зөрчигчдөд хүлээлгэх хариуцлага

Харилцагчдын мэдлэгийн санд зориулав

Хуулиар хориглосон зар сурталчилгааг захиалсан, бүтээсэн, түгээсэн этгээдэд дараах байдлаар захиргааны, иргэний, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэдэг байна.

Захиргааны хариуцлага:

• Зар сурталчилгааны тухай хуулийн 29.1.2-т хууль бус нэг үйлдэлд нь 250000 төгрөгөөр торгохоор.
• Мөн хуулийн 24.3.4-т зар сурталчилгааны тухай хууль тогтоомжийг зөрчсөн этгээдийн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлэх, эсхүл цуцлахаар.
• Өрсөлдөөний тухай хуулийн 27.1.3-т өрсөлдөөнд харшлах үр дагавар үзүүлэх зар сурталчилгаа явуулсан бол 10 сая хүртэл төгрөгөөр торгох, хууль бусаар олсон орлого, эд зүйлийг хураахаар тус тус заасан байдаг.
• Хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, ялангуяа ТВ чатаар түгээж буй садар самуун үг хэллэгтэй аливаа мэдээллийг Зар сурталчилгааны тухай хуулийн дагуу хууль бус зар сурталчилгаанд тооцно. Энэ тохиолдолд "Зар сурталчилгааны тухай”, "Садар самуун явдалтай тэмцэх тухай”, "Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай” хуулиудын хэм хэмжээ үйлчлэх бөгөөд тухайн аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагааг зогсоох хүртэл хариуцлага хүлээлгэдэг.

Эрүүгийн хариуцлага:

Зар сурталчилгааг хууль бус болохыг мэдсээр байж бүтээх болон түгээх нь түүнээс үүдэлтэй гэмт хэрэгт хамтран оролцох хэлбэр юм. Өөрөөр хэлбэл хууль бус зар сурталчилгааны цаана гэмт хэргийн санаа зорилго агуулагдаж байгааг мэдсээр байж түүнд санаатай тусалдаг гэж үздэг. Үүнийг Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлд гэмт хэрэгт хамтран оролцогч буюу хамжигч байхаар хуульчилсан байна. Түүнчлэн гэмт хэрэг үйлдэхэд хууль бус зар сурталчилгаа үйлчилсэн гэж үзвэл Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн дагу тухайн аж ахуйн нэгжид тодорхой үүрэг өгөх, биелүүлээгүй тохиолдолд хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг дөрөв дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хүртэлх хэмжээний мөнгөн торгууль оногдуулдаг байна. Мөн зарим төрлийн хэргийн объектив талын шинжид сурталчилсан үйлдлийг гэмт хэрэг гэж үздэг байна. Тухайлбал, эрүүгийн хуулийн 86 дугаар зүйлд "Хүмүүсийг үндэс угсаа, хэл, арьс өнгө, шашны үзэл номлолоор дайсагнуулах, эвдрэлцүүлэх зорилгоор ухуулга сурталчилгаа явуулсан....бол”, 156 дугаар зүйлд "Банк бус санхүүгийн үйл ажиллагаа эрхэлсэн, өөрийн үйл ажиллагааны талаар буруу ташаа зар сурталчилгаа хийсэн....,196 дугаар зүйлд "Үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, худалдааны байгууллагын ажилтан.....бараа бүтээгдэхүүний чанар, нэр төрөл, хэмжээ, хэрэглээний шинж байдлын талаар зориуд худал мэдээлэл өгөх, хуурамч зар сурталчилгаа явуулах зэргээр хэрэглэгчдийг хуурч мэхэлсэн, төөрөгдүүлсний улмаас бусдад их хэмжээний хохирол учирсан бол тус тус эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээр хуульчилжээ.